Coğrafi işaret belirgin bir niteliği, ünü ya da diğer özellikleriyle kökenin bulunduğu bir yöre, alan, bölge veya ülke ile özdeşleşmiş bir ürünü gösteren işarettir. Coğrafi işaretler menşei adı ve mahreç işareti olarak iki ayrı şekilde tanımlanmaktadır.
Ülkemiz, coğrafi işarete konu yüzlerle ifade edilebilecek ürün çeşidine sahiptir. Bu çeşitlilik, insan faktörü de eklenince kültür değerlerimizi de ortaya koymaktadır. Bu değerlerin özelliğini kaybettirmeden devam etmesini sağlamak yasal koruma ile mümkündür. Coğrafi işarete konu değerlerin korunması için gerekli yasal ortam mevcuttur.
Coğrafi işarete konu ürünün tanıtımı ve teknik özelliklerini açıklayan belgeler; ilgili yasal düzenleme hükümlerine göre tescil edilebilirlik koşulları bakımından değerlendirilip yorumlanır.
Üreticilerin, tescilli korumadan öncelikle yararlanmalarının sağlanmasını; coğrafi işarete konu ürünün kalitesinin korunmasını ve bu vasıtayla tüketici tercihleri için “garanti sunan” bir yol gösterici olmasını konu edinen coğrafi işaret tescil işlemleri, Türk Patent Enstitüsü’nce yürütülmektedir.
Coğrafi işarete konu ürünün üreticisi olan gerçek veya tüzel kişiler, tüketici dernekleri, konu ve coğrafi yöre ile ilgili kamu kuruluşları başvuru hakkına sahiptir.
Coğrafi işaret Başvurusu nasıl yapılır?
Tescili istenen menşe adı veya mahreç işareti ve ilgili ürünün adı,
Ürünün tanımı ve özelliklerini açıklayıcı teknik bilgiler ve belgeler,
Yöre, alan veya bölgenin coğrafi sınırlarını açıkça tanımlayan ve belirleyen bilgiler ve belgeler,
Ürünün üretim tekniğine ve varsa yerel özel üretim teknik ve şartlarına ilişkin bilgiler,
Saptanan kriterlere göre ürünün nasıl inceleneceği bilgileri
Fiziksel ve kimyasal açılardan gerekli incelemelerin yapılabilmesi için gerekli kriterler,
Denetleme biçimini ayrıntılı olarak açıklayan bilgiler,
İnceleme ve değerlendirmeler için oluşturulacak kurum veya kuruluş
Menşe adı veya mahreç işaretinin kullanım biçimini, üreticinin markasını, gerekli işaretleri veya etiket şekillerini ayrıntılarıyla açıklayan bilgiler ve belgeler
İnceleme sonucu uygun bulunan başvurular Resmi Gazete ile yurt çapında dağıtılan en yüksek tirajlı günlük gazetelerden ikisinde ve bir yerel gazetede ilan yoluyla yayınlanır. İtiraz süresi, ilan tarihinden itibaren altı aydır. Bu süre içinde ilgili herkes coğrafi işaretin tesciline itiraz edebilir.